LỄ CẤP SẮC CỦA NGƯỜI DAO ÁO CHÀM : HÀNH TRÌNH TỪ TÂM LINH ĐẾN VĂN HÓA

Những ngọn núi cao vút lên tại tỉnh Hà Giang không chỉ gợi lên vẻ đẹp hoang sơ của thiên nhiên mà còn ẩn chứa những hình ảnh, câu chuyện về những nét văn hóa độc đáo của người Dao, một dân tộc sâu sắc và gắn bó với đất trời nơi núi rừng thấp thoáng. Trong đó, "Lễ Cấp Sắc" là một sự kiện văn hóa trọng đại, thể hiện sự kết nối giữa thế hệ và gắn kết cộng đồng, đồng thời là một điểm nhấn trong hành trình tìm kiếm danh hiệu và tôn vinh giá trị văn hóa cổ truyền.

1. Lễ Cấp Sắc - Hình Ảnh Văn Hóa Độc Đáo

Lễ cấp sắc là một nghi thức có giá trị tâm linh và văn hóa đặc biệt của người Dao ở Hà Giang. Được coi là một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời, lễ cấp sắc không chỉ đơn thuần là việc trao đổi danh hiệu mà còn thể hiện sự trưởng thành, sự tích luỹ kinh nghiệm và gắn kết mạnh mẽ với người thân, gia đình, và cộng đồng. Đây cũng là dịp để người trẻ tuổi chứng tỏ khả năng và trách nhiệm của mình trong cộng đồng.

2. Nguồn gốc Lễ Cấp Sắc - Truyền Thống Lâu Đời

Theo tiếng địa phương, cấp sắc còn được gọi là quá tăng. Quá nghĩa là từng trải hoặc qua thử thách; tăng là đèn hoặc vật dụng dùng để soi sáng. Bởi vậy, quá tang nghĩa là trải qua lễ soi đèn, xuất phát từ việc thắp đèn soi sáng người thụ lễ khi làm lễ cấp sắc. Vì thế, hiểu một cách đơn giản thì đây là nghi lễ được tổ chức để công nhận một người đã chuyển từ giai đoạn trẻ con lên người đàn ông trưởng thành. Đây là một nghi lễ đã có từ lâu đời và trở thành một nét văn hóa không thể thiếu trong đời sống tinh thần của đồng bào Dao.

Trong mắt người Dao, lễ này không chỉ là một nghi thức mà còn là một phần quan trọng của cuộc sống. Nó thể hiện lòng tôn kính, tình cảm tới tổ tiên và mối quan tâm đến sự phát triển của thế hệ trẻ. Lễ cấp sắc đồng thời cũng là cơ hội để thể hiện mối quan hệ gắn kết mạnh mẽ giữa cộng đồng, thể hiện lòng đoàn kết, tình đoàn kết của người Dao.

3. Hành Trình Của Buổi Lễ

Đối với người Dao Chàm hay còn gọi là Dao Áo dài tại Hà Giang, lễ cấp sắc thường được tổ chức vào tháng 11, tháng 12 hoặc tháng Giêng hàng năm, vì đây là thời gian nhàn rỗi. Ngày thụ lễ được lựa chọn rất kĩ. Người Dao Chàm thường làm lễ cấp sắc cho độ tuổi từ 11-19 tuổi, có khi đến già. Người đàn ông cao tuổi mà chưa trải qua lễ cấp sắc thì cũng bị coi như chưa trưởng thành. Ngược lại, dù còn ít tuổi nhưng đã trải qua lễ cấp sắc thì người đó được phép tham dự bàn bạc những công việc của làng bản, dòng họ, v.v.

Dù buổi lễ cấp sắc chỉ diễn ra trong một ngày cố định nhưng việc chuẩn bị cho nó thường bắt đầu từ nhiều tháng trước. Các gia đình trong cộng đồng bắt đầu làm đồ trang sức truyền thống, thêu thùa các bộ trang phục đặc biệt cho buổi lễ. Đây không chỉ là cơ hội để thể hiện tình cảm và sự chu đáo của gia đình, mà còn thể hiện lòng tôn trọng đối với nghi lễ và sự quan tâm đến việc duy trì truyền thống.

Ngày lễ cấp sắc chính thức bắt đầu với sự háo hức và phấn khích từ tất cả các thành viên trong cộng đồng. Những người tham gia sẽ trải qua các bước nghi lễ được hướng dẫn bởi các người lớn tuổi và những người có kiến thức về nghi thức truyền thống. Các nghi thức thường bao gồm việc thắp hương tại bàn thờ tổ tiên, trình diễn các điệu nhảy và múa hát truyền thống. Điều này thể hiện tinh thần đoàn kết và sự gắn kết tinh thần giữa thế hệ.

4. Di Sản Văn Hóa Độc Đáo và Tương Lai

Lễ cấp sắc không chỉ là một biểu tượng tượng trưng mà còn là một phần quan trọng trong việc duy trì và phát triển văn hóa của người Dao áo Chàm. Những hình ảnh, video và câu chuyện về buổi lễ sẽ được truyền tải qua các thế hệ, giúp bảo vệ và tôn vinh những giá trị tinh thần và truyền thống của người dân. Việc viết về lễ cấp sắc không chỉ giúp tạo nội dung hấp dẫn cho mạng, mà còn góp phần quan trọng vào việc bảo tồn và phát triển di sản văn hóa độc đáo của người Dao áo Chàm.

Lễ Cấp Sắc của người Dao áo Chàm tại Nặm Đăm, Hà Giang không chỉ là một sự kiện văn hóa truyền thống, mà còn là biểu tượng tượng trưng cho sự trưởng thành và gắn kết của cộng đồng. Những giá trị tinh thần, truyền thống và văn hóa độc đáo được thể hiện trong lễ cấp sắc đang lan tỏa và được lưu giữ để chờ đón những thế hệ tương lai.